Selefi din tasavvuru üzerinde yükselen Ehl-i Hadis zihniyeti ve Hanbelî geleneğin en önemli temsilcilerinden aynı zamanda teorisyenlerinden biri olan İbn Teymiyye (ö. 728/1328), İslam ilim geleneği ve düşünce tarihinde özgünlük girişimi ve alternatif söylem çabası içerisinde olan buna rağmen daha çok endişeli muhafazakâr duruşu ve tenkitçi mütefekkir yönüyle öne çıkan bir isimdir. İbn Teymiyye; eserleri, yenileme fikri, fıkhî ve itikadî mezhebi, siyasi ve felsefî görüşleri, tarihçiliği ve tasavvuf anlayışı, kelam, felsefe ve mantık eleştirisi gibi hususlar üzerinden ele alınmaya fazlasıyla hak etmektedir. İbn Teymiyye’nin farklı değişkenler üzerinden seyreden eleştirel zihin yapısının kalıba döküldüğü zeminlerden biri de Şiilik eleştirisidir. Onun Minhâcü’s-Sünne adlı hacimli Şiîlik reddiyesiyle somutlaşan eleştirileri, tarihte ve günümüzde etkili olarak farklı mecralarda adından sıkça söz ettirmiştir. İbn Teymiyye’nin Minhâcü’s-Sünne adlı reddiyesi gerek tarihte Şiî-Sünnî ilişkilerine etki ederek bu ilişkilerin seyrine yön vermesi gerekse günümüzde Şiî-Selefî kutuplaşmasının en önemli referans noktalarından biri olması nedeniyle özgül ağırlığa sahiptir. Bununla birlikte İbn Teymiyye’nin genel eleştirel düşüncesinin gölgesinde şekillenene ve reddiye formunda karşımıza çıkan Şiîlik eleştirisinin ilmî çalışmalara yeterli düzeyde konu edilmediği görülmektedir. Elinizdeki eser, İbn Teymiyye’nin reddiye olgusu bağlamında şekillenene ve siyasî eğilimlere de sahip olan Şiîlik eleştirisini onun genel eleştirel düşüncesi bağlamında aynı zamanda etraflı bir biçimde ele almaktadır.
Çalışmanın önemli kısmı İbn Teymiyye hakkındaki ikincil literatüre dayalı özetlerden oluşuyor. Yazarın özellikle Minhâcü’s-sünne’de işlenen temalar çerçevesinde Şia odaklı sorunlara daha yoğun olarak değinmesi beklenirdi. Şia’nın iddialarına ilişkin tartışmaların İbn Teymiyye’deki uzantıları kitabın ikinci bölümündeki genel anlatımlarda tüketilmiş gibi. Tabi bunda Minhâcü’s-sünne’nin dağınık üslubunun payı olmalı. Şia’ya odaklı bir reddiyede Eş’arîler ve sûfîlerin de yer yer hedefe konulmasının getirdiği tuhaflık çalışmadaki genelgeçer anlatımlara sebep olmuş gözüküyor.
Kitap Yorumları - (1 Yorum)
Çalışmanın önemli kısmı İbn Teymiyye hakkındaki ikincil literatüre dayalı özetlerden oluşuyor. Yazarın özellikle Minhâcü’s-sünne’de işlenen temalar çerçevesinde Şia odaklı sorunlara daha yoğun olarak değinmesi beklenirdi. Şia’nın iddialarına ilişkin tartışmaların İbn Teymiyye’deki uzantıları kitabın ikinci bölümündeki genel anlatımlarda tüketilmiş gibi. Tabi bunda Minhâcü’s-sünne’nin dağınık üslubunun payı olmalı. Şia’ya odaklı bir reddiyede Eş’arîler ve sûfîlerin de yer yer hedefe konulmasının getirdiği tuhaflık çalışmadaki genelgeçer anlatımlara sebep olmuş gözüküyor.