Osmanlı Mizah Basınında Batılılaşma ve Siyaset (1870-1877)
Tanıtım Bülteni
Son yıllarda tarihçilikte gelişen farklı yaklaşımlar, farklı kaynaklara yönelme olgusunu da beraberinde getirdi. Bu nedenledir ki daha önceden edebiyat tarihçilerine ve kısmen etnologlara bırakılan mizah araştırmaları artık tarihçilerin de ilgi alanına girmeye başlamıştır. Dolayısıyla mizah ve mizah basını tarih araştırmaları açısından vazgeçilemez bir kaynak özelliği niteliğindedir. Osmanlı mizahı, konu olarak henüz tüketilmiş değildir. Aksine konu, sunduğu zengin malzemeyle araştırmaya açık bakir bir alan görünümündedir. Yazılarıyla ve karikatürleriyle Osmanlı mizah basını, dönemi resmeden bir içeriğe sahiptir. Bu özellik sayesindedir ki kimi Osmanlı aydınlarının siyasal ve ekonomik pek çok olayı nasıl algıladıklarını ve yorumladıklarını daha sarih bir şekilde görebiliyoruz. Ayrıca gündelik hayatın dokularına nüfuz eden bir bakışla kaleme alınan yazılarda ve karikatürlerde ‘sıradan’ insanın tarz-ı hayat’ını bulmak çarpıcıdır. Cemil Meriç’in deyimiyle “dergi ve gazete bir devrin çehresini makyajsız olarak terlik ve sabahlığı ile teşhir eder.” Bu yanıyla sosyal tarihin gizli kalmış yanlarının açığa çıkartılabilmesi de mümkündür.Elinizdeki kitap 1870-1877 dönemi Osmanlı mizah basınında yer alan “Şark meselesi”, “kapitülasyonlar”, “ilk mebus seçimleri”, “Kanun-ı Esasi”, “moda ve kadın”, “terakki-i medeniyet” (batılılaşma) gibi temalar üzerinden memleket meselelerine karikatüristlerin ve yazarların bakışını merkeze alarak yapılan ilk araştırmalardan biridir. Diğer bir deyişle döneme damgasını vurmuş Diyojen, Çaylak, Hayal, Çıngıraklı Tatar, Kahkaha gibi olgusal malzemelerle doğrudan temas kurarak karikatür ve mizahın zevkli ve renkli penceresinden döneme panaromik bir şekilde bakmayı deneyen bir çalışmadır.
Bir akademik kariyer çalışmasının kitaplaştırılmışı. Doktora tezi olarak idare edebilir. Ancak kitap olarak zayıf. Bol örnek, vurucu kısa açıklama yerine az örnek, uzun açıklama tercih edilmiş. Böyle bir kitabı elime almışsam o dönemin mizah yayınlarını okuyor gibi olmalıydım. Pek öyle olmadı. Döneme mizah penceresinden bakmak yerine, mizaha dönemin penceresinden bakmak daha iyi bir strateji olabilirdi.
Kitap Yorumları - (3 Yorum)
Kitabın en çok işime yarayan tarafı dipnotlar oldu. Çok güzel literatür taraması yapılmış.
seminer konum osmanlı da mizahti kaynakca olarak kullandim ve çok işime yaradı
Bir akademik kariyer çalışmasının kitaplaştırılmışı. Doktora tezi olarak idare edebilir. Ancak kitap olarak zayıf. Bol örnek, vurucu kısa açıklama yerine az örnek, uzun açıklama tercih edilmiş. Böyle bir kitabı elime almışsam o dönemin mizah yayınlarını okuyor gibi olmalıydım. Pek öyle olmadı. Döneme mizah penceresinden bakmak yerine, mizaha dönemin penceresinden bakmak daha iyi bir strateji olabilirdi.